मराठी व्याकरण - अनियमित क्रियापदे व त्याचे प्रकार

ही पोस्ट तुमच्या मित्रांबरोबर शेअर करा. अधिक माहिती साठी या पेज ला लाईक करा.

अनियमित क्रियापदे व त्याचे प्रकार

• क्रियापदे दोन प्रकारची असू शकतात- नियमित किंवा अनियमित.
• नियमित क्रियापदांना (Regular Verb) -ed हा प्रत्यय लावून त्याचे भूतकाळ (Past Tense) आणि भूतकाळ वाचक धातुसाधित (Past participle) रूप बनवितात.

मुळरूप            भूतकाळ           भूतकाळ वाचक धातुसाधित
Base Form    Past Tense     Past Perticple
walk             walked               walked   
laugh           laughed              laughed   
paint            painted              painted   
  

• अनियमित क्रियापदांना (irregular verbs) -ed हा प्रत्यय न लावता वेगळ्या पद्धतीने भूतकाळ आणि भूतकाळ वाचक धातुसाधित (Past participle) रूप बनवितात.

मूळरूप              भूतकाळ         भूतकाळ वाचक धातुसाधित
Bass Form    Past Tense         Past Participle
sit                   sat                       sat
ring                rang                    rung
come              came                come
cut                  cut                      cut

• अनियमित क्रियापदांचे तीन प्रकार आहेत.

1. अशी क्रियापदे ज्यांची तिन्ही रुपे एक सारखी आहेत.
जसे- (cut, cut, cut)
2. अशी क्रियापदे ज्यांची तीनपैकी दोन रुपे सारखी आहेत.
जसे- (sit – sat – sat)
3. अशी क्रियापदे ज्यांची तिन्ही रुपे भिन्न आहेत.
जसे- (Ring – rang – rung)

• वर नमूद केल्याप्रमाणे अनियमित क्रियापदांची यादी तीन प्रकरात विभागून दिलेली आहे. त्यापैकी काही नियमित देखील असू शकतात. अशावेळी नियमित रूपेसुद्धा दिली आहेत.

प्रकार 1 – तिन्ही रुपे समान असलेली.
उदा.
मूलरूप                 भूतकाळ             भूतकाळ वाचक धातूसाधित
Base Form     Past Tense         Past Participle
bet                      bet                       bet
burst                  burst                    burst
cost                    cost                     cost
cut                      cut                       cut
hit                       hit                        hit
hurt                   hurt                       hurt

प्रकार 2 – दोन रुपे समान असलेली.
उदा.
मूळरूप                 भूतकाळ           भूतकाळ वाचक धातुसाधित
Base Form     Past Tense        Past Participle
beat                     beat                   beaten
become              become               become
bend                   bent                     bent
bleed                   bled                     bled
breed                  bred                     bred
bring                 brought               brought
build                    built                    built

प्रकार 3 – तिन्ही रुपे वेगवेगळी –
उदा.
मूळरूप                 भूतकाळ           भूतकाळ वाचक धातुसाधित
Base Form     Past Tense         Past Participle
be                   was/were                been
begin                 began                   begun
bite                     bit                       bitten
blow                   blew                   blown
break                 broke                 broken

• खालील क्रियापदांना वैकल्पिक (alternative) भूतकाळ वाचक धातुसाधित रुपे (‘en’ ने शेवट होणारी आहेत) जी फक्त विशेषणाप्रमाणे वापरता येऊ शकतात.

Verb            Usual Past            Adjectival
                    Participle          Past Participle
drink               drunk                  drunken
melt               melted                  molten
prove             proved                  proven
shave             shaved                 shaven
choose            chose                chosen

• तुलना करा.

    (A)                                                 (B)
He has drunk liquor.                       a drunken soldier  
The iron hs melted.                        molten iron
He has proved it.                           a proven fact.
He has shaved off his bread.        a clean-shaven face
They have sheared the sheep.      a shorn sheep.
The cloth has shrunk.                    a shrunken head  
The ship has sunk.                        a sunken ship
The clock has struck five.             a grief-stricken widow