मैसूर

ही पोस्ट तुमच्या मित्रांबरोबर शेअर करा. अधिक माहिती साठी या पेज ला लाईक करा.

मैसूर 

विजयनगर साम्राज्याचा नाश झाल्यानंतर इसवी सन 1565 मध्ये म्हैसूर राज्य हे हिंदू वडियार घराण्याद्वारे स्वतंत्र राज्य म्हणून घोषित केले गेले.

वडियार राजवंशातील शेवटचा शासक चिक्का कृष्णराज दुसरा याच्या कारकीर्दीत खरी सत्ता देवराज (दलाई किंवा सेनापती) आणि नानाराजा (सर्वधारी किंवा वित्त व महसूल नियंत्रक) यांच्या हाती आली.

हा भाग पेशवाई आणि निजाम यांच्यात वादाचा विषय झाला होता. नंजराज  दुसरा कर्नाटक युद्धामध्ये ब्रिटिशांमध्ये सामील झाले आणि त्याने त्रिचूरपल्ली  (तामिळनाडू) ताब्यात घेतला.

सन 1761 मध्ये, सैनिक म्हणून जीवनाची सुरुवात करणाऱ्या  हैदर अलीने म्हैसूर राजवंश संपवून राज्य ताब्यात घेतले.

हैदर अली (1760-1782)यांनी म्हैसूर राज्याच्या सत्तेवर ताबा घेतला, ज्यावर देवीराज आणि नानाराज या दोन वाडेयार बंधूंनी राज्य केले.

आपल्या राज्याचा स्वातंत्र्य टिकवून ठेवण्यासाठी त्याला निजाम व मराठ्यांशीही लढा द्यावा लागला.

हैदर अलीने निज़ाम आणि और फ्रेंचांसोबत मिळून 1767-1769 च्या काळात झालेल्या  प्रथम आंग्ल –मैसूर युद्ध मध्ये इंग्रजांना करारी हार दिली आणि एप्रिल 1769 मध्ये त्यांना मद्रास ची संधि च्या निमित्ताने आपले सर्वे शर्तें कबूल करण्यास मजबूर केले होते. 

इ.स.1780-1782 दरम्यानच्या दुसर्‍या एंग्लो-म्हैसूर युद्धामध्ये त्यांनी निजाम व मराठ्यांसमवेत 1782 मध्ये इंग्रजांचा पराभव केला पण युद्धात जखम झाल्यामुळे 1782 मध्ये हैदर अलीचा  मृत्यू झाला.

टीपू सुलतान (1782–1799 )

हैदर हा अलीचा मुलगा होता आणि हैदर अलींच्या मृत्यूनंतर त्याने म्हैसूरच्या साम्राज्याची सत्ता काबीज केली,टिपू सुलतानने इंग्रजांविरुद्ध युद्ध करून आपल्या राज्याची शौर्याने रक्षण केले.

टीपू सुलतान हा पहिला शासक होता ज्याने आपल्या कारभारात पाश्चात्य पद्धती लागू करण्याचा प्रयत्न केला.

सैनिकी प्रशिक्षणात त्याने आधुनिक तंत्राचा वापर केला आणि आधुनिक शस्त्रे तयार करण्यासाठी कारखानादेखील स्थापित केला.

अखेरीस त्यांनी इंग्रज व निजाम व मराठ्यांच्या एकत्रित सैन्याविरुद्ध तिसरे एंग्लो-म्हैसूर युद्ध लढाई केली; त्याला श्रीरंगपटनाचा तह करावा लागला आणि कराराच्या अटीनुसार टीपूने आपले निम्मे राज्य ब्रिटीश व त्यांच्या मित्रांना द्यावे लागले.

चौथ्या एंग्लो-म्हैसूर युद्धाच्या (1799) दरम्यान लढताना टिपू सुलतान चा  मृत्यू झाला.

टीपू सुलतानशी संबंधित महत्वाची माहिती

ते शृंगेरीच्या जगतगुरू शंकराचार्य यांचे महान प्रशंसक होते आणि मराठ्यांनी नष्ट केलेल्या शारदाच्या मूर्तीच्या उभारणीसाठी त्यांना निधी उपलब्ध करुन दिला.

तारीख -ए-खुदाई हे त्यांच्या आत्मचरित्राचे नाव.

त्याने फताहुल  मुजाहिद्दीन नावाचे लष्करी पुस्तक देखील लिहिले ज्यामध्ये रॉकेट सायन्स आणि रॉकेट ब्रिगेडशी संबंधित माहिती आहे.

त्यांनी त्यांचे वडील हैदर अली यांनी सुरू केलेले लाल बाग प्रकल्प (बंगलोर) पूर्ण केले आणि कावेरी नदीवर कृष्णराज सागर धरण बांधले.